අධි රුධිර පීඩනය

සරල ජීවන රටා වෙනස්කම් බොහෝ විට අධි රුධිර පීඩනය (hypertension) අඩු කර ගැනීමට උපකාරී වේ. සමහරුන්ට බෙහෙත් ගැනීමට අවශ්‍ය වුවද. ඔබේ ජීවන රටාව සඳහා කළ හැකි වෙනස්කම් ගැන ඔබේ වෛද්‍යවරයා ඔබට උපදෙස් දිය හැකි අතර ඔබට ඖෂධ වලින් ප්‍රතිලාභ ලැබෙනවාද යන්න පිළිබඳව සාකච්ඡා කරන්න.

ප්‍රතිකාර නිර්දේශ කරනු ලබන්නේ කුමන වේලාවටද

ඉහළ රුධිර පීඩනය සහිත සෑම දෙනාටම සෞඛ්ය සම්පන්න ජීවන රටාවකට වෙනස් කිරීමට උපදෙස් දෙනු ලැබේ . ඖෂධ නිර්දේශ කරනු ලබන්නේ ඔබගේ රුධිර පීඩනය කියවීම සහ හෘදයාබාධ, ආඝාතය වැනි ගැටළු වර්ධනය කිරීමේ අවදානම මතය. ඔබගේ වෛද්‍යවරයා විසින් සමහර රුධිරය හා මුත්‍රා පරීක්ෂාවන් සිදු කරනු ඇති අතර, වෙනත් ගැටළු පිලිබඳ අවදානම තීරණය කිරීමට ඔබගේ සෞඛ්‍ය පිලිබඳ ප්‍රශ්න අසනු ලැබේ:

• ** ඔබගේ රුධිර පීඩනය 140 / 90mmHg (හෝ 135 / 85mmHg නිවසේදී) නොකඩවා ඉහළ මට්ටමක පැවතුනද, වෙනත් ගැටළු ඇතිවීමේ අවදානම අඩු නම් - ඔබේ ජීවන රටාවට යම් වෙනස්කම් කිරීමට ඔබට උපදෙස් දෙනු ලැබේ

• ** ඔබගේ රුධිර පීඩනය 140 / 90mmHg (හෝ 135 / 85mmHg නිවසේදී) ට වඩා නොකඩවා ඉහළ මට්ටමක පැවති ඒ සමඟම, වෙනත් ගැටළු ඇතිවීමේ අවදානමත් වැඩි නම් - ඔබේ ජීවන රටාවට යම් වෙනස්කම් කිරීමට ඔබට උපදෙස් දීමට අමතරව ඔබගේ රුධිර පීඩනය අඩු කර ගැනීම සඳහා ඖෂධ වර්ග නියම කරනු ලැබේ

• ** ඔබගේ රුධිර පීඩනය 160 / 100mmHg ට වඩා නොකඩවා ඉහළ මට්ටමක පැවති නම් - ඔබේ ජීවන රටාවට යම් වෙනස්කම් කිරීමට ඔබට උපදෙස් දීමට අමතරව ඔබගේ රුධිර පීඩනය අඩු කර ගැනීම සඳහා ඖෂධ වර්ග නියම කරනු ලැබේ

ජීවන රටාවේ වෙනස්කම්

අධි රුධිර පීඩනය අඩු කර ගැනීම සඳහා ඔබේ ජීවන රටාවට යම් වෙනස්කම් ඇති කළ හැකිය. සමහර ඒවා මගින් සති කිහිපයකින් ඔබේ රුධිර පීඩනය අඩු කර ගත හැකි අතර, තවත් ඒවා මගින් දිඟු කලක් ගතවනු ඇත. මේවාට ඇතුළත් වන්නේ:

• දිනකට ග්රෑම් 6 කට වඩා (0.2oz) ඔබගේ ලුණු පරිභෝජනය අඩු කරන්න. - ඔබේ ආහාරයේ ලුණු ප්‍රමාණය අඩු කළ හැකි ආකාරය සොයා ගන්න

• අඩු මේද, සමබර ආහාර වේලක් අනුභව කිරීම - බොහෝ නැවුම් පලතුරු හා එළවලු ඇතුලත් වේ.. වඩා සෞඛ්ය සම්පන්නව ආහාර ගැනීම සඳහා ක්‍රම සොයා ගන්න

• ක්රියාකාරී වීම - වැඩිපුර ව්‍යායාම ලබා ගැනීම පිළිබඳ උපදෙස් කීපයක් කියවන්න
• මත්පැන් බීම අඩු කිරීම - අඩු කිරීම පිළිබඳ උපදෙස් ලබා ගන්න

• බර අඩු වීම - ඔබගේ පරිපූර්ණ බර BMI නිරෝගී බර කැල්ක්යුලේටරය භාවිතා කර සොයා ගන්න. ඔබගේ බර වැඩි නම්, බර අඩුවීම පිළිබඳ උපදෙස් කියවන්න

• අඩු කැෆේන් පානය කිරීම - කෝපි, තේ සහ කෝලා වලින් සොයා ගෙන ඇත
• දුම් පානය නතර කිරීම - නතර කිරීමට උදව් ලබා ගන්න

• ** ඔබට හැකි නම් රාත්‍රී පැය හයක නින්දක් ලබා ගැනීම - හොඳින් නිදා ගැනීමට උපදෙස් කිහිපයක් කියවන්න

ඔබ රුධිර පීඩන ඖෂධ ලබා ගන්නාවාද නැද්ද යන්න නොතකා ඔබට අද මෙම පියවර ගත හැකිය. ඇත්තවශයෙන්ම, මෙම වෙනස්කම් කලින් සිදු කිරීමෙන් ඔබට අවශ්‍ය බෙහෙත් ගැනීමෙන් වැලකීමට පුළුවන.

අධි රුධිර පීඩනය සඳහා ඖෂධ

අධික රුධිර පීඩනය පාලනය කිරීම සඳහා ඖෂධ කිහිපයක් භාවිතා කළ හැකිය. බොහෝදෙනෙකුට විවිධ ඖෂධවල සංකලනයක් ලබා ගැනීම අවශ්‍ය වේ. මුලදී ඔබ සඳහා නිර්දේශ කරනු ලබන ඖෂධ ඔබගේ වයස හා ජන වර්ගය මත රඳා පවතී:

• ඔබ අවුරුදු 55 ට අඩු නම් - ඔබට සාමාන්‍යයෙන් ACE ක්‍රියාකාරිත්වය වලක්වන ඖෂධ හෝ ARB ලබා දෙනු ඇත

• ** වයස අවුරුදු 55 ක් හෝ ඊට වඩා වැඩි නම්, ඔබ ඕනෑම වයසක සහ අප්රිකානු හෝ කැරිබියන් සම්භවයක් ඇතිනම් - ඔබට සාමාන්‍යයෙන් කැල්සියම් චැනල් බ්ලොකර්ස් දෙනු ලැබේ

ඔබේ ජීවිතයේ ඉදිරි කාලය සඳහා ඔබට රුධිර පීඩන ඖෂධ ලබා ගත යුතු විය හැක. නමුත් ඔබගේ රුධිර පීඩනය වසර ගණනාවක් තිස්සේ පාලනය කරගතහොත් ඔබගේ ප්‍රතිකාර අඩු කිරීමට හෝ නවතා දැමීමට වෛද්‍යවරයාට පුළුවන් විය හැක. ඔබේ ඖෂධ නියම කර ඇති පරිදි ලබා ගැනීම වැදගත්ය. ඔබ මාත්‍රාව හරිහැටි ලබා නොගත හොත් එය කාර්යක්ෂම ලෙස ක්‍රියා නොකරනු ඇත. . මෙම ඖෂධ ගැනීමේදී ඔබට වෙනස් ආකාරයක හැගීමක් දැනීම අවශ්‍ය නොවේ. එය එසේ වුවද එහි අදහස වනුයේ මෙම බෙහෙත් ක්‍රියා නොකරනවා යන්න නොවේ. අධි රුධිර පීඩනයට ප්රතිකාර කිරීමට භාවිතා කරන ඖෂධ වලට අතුරු ආබාධ ඇති විය හැකි නමුත්, බොහෝ අය කිසිවක් අත්නොවිඳි. ඔබට එසේ දැනෙනවා නම් ඖෂධ වෙනස් කිරීම බොහෝ විට උපකාරී වනු ඇත. ACE ක්‍රියාකාරිත්වය වලක්වන ඖෂධ අන්ජියෝටෙන්සින් (Angiotensin) - පරිවර්තනය කිරීමේ එන්සයිමය ACE ක්‍රියාකාරිත්වය වලක්වන ඖෂධ ඔබගේ රුධිර නාල ලිහිල් කිරීමෙන් රුධිර පීඩනය අඩු කරයි. පොදු උදාහරණ වනුයේ, එනලප්‍රිල් (Enalapril), ලිසිනොප්‍රිල් (Lisinopril), පෙරින්ඩොප්‍රිල් (Perindopril) සහ රැමිප්‍රිල් (Ramipril). බහුලම අතුරු ආබාධය වන්නේ දිගටම පවතින වියළි කැස්සයි. ඇතිවිය හැකි අනෙකුත් අතුරු ආබාධ වලට හිස රදය ක්ලාන්ත ගතිය සහ කුෂ්ට ඇතුලත් වේ. ARBs ACE ක්‍රියාකාරිත්වය වලක්වන ඖෂධ ක්‍රියා කරන ආකාරයට සමාන ආකාරයෙන් ARBs ක්‍රියා කරයි. ACE ක්‍රියාකාරිත්වය වලක්වන ඖෂධ කරදරකාරී අතුරු අබාධ ඇති කරන විට මේවා බොහෝ විට නිර්දේශ කෙරේ. සාමාන්‍ය උදාහරණ වන්නේ කැන්ඩසාර්ටන් (Candesartan), ඉර්බෙසාටන් (Irbesartan), ලොසාර්ටන් (Losartan), වැල්සාර්ටන් (Valsartan) සහ ඔල්මෙසාර්ටන් (Olmesartan). ක්ලාන්ත, හිසරදයය,, සෙම්ප්‍රතිශ්‍යාව හෝ උන වැනි රෝග ලක්ෂණ ඇතිවීම මෙහි අතුරු අබාධයන්ය. කැල්සියම් චැනල් බ්ලොකර්ස් - කැල්සියම් චැනල් බ්ලොකර්ස් රුධිර නාලිකා විස්තාරණය කර රුධිර පීඩනය අඩු කරයි. පොදු උදාහරණ ඇම්ලොඩිපින් (Amlodipine), ෆෙලොඩිෆින් (Felodipine) සහ නිෆැඩිපින් (Nifedipine) වේ. ඩිල්ටියසම් (Diltiazem) සහ වෙරපමිල් (Verapamil) වැනි වෙනත් බෙහෙත් වර්ග ද තිබේ. ඇතිවිය හැකි අතුරු අබාධ වනුයේ හිස රදය, ඉදිමුණ වළලුකර සහ මලබද්ධය. සමහර කැල්සියම් චැනල් බ්ලොකර්ස් පාවිච්චි කරන අතරතුරේදී මිදී යුෂ පානය කිරීම අතුරු අබාධ ඇතිවීමේ අවධානය වැඩි කරයි. මුත්‍රා පිට කිරීම වැඩි කරවන ඖෂධ සමහර විට ජලය පෙති ලෙස හැදින්වේ. මුත්‍රා පිට කිරීම වැඩි කරවන ඖෂධ ශරීරයේ අතිරික්ත ජලය සහ ලුණු මුත්‍ර මගින් ශරීරයෙන් පිට කරයි. කැල්සියම් චැනල් බ්ලොකර්ස් මගින් කරදරකාරී අතුරු ආබාධ ඇති කරයි නම් මේවා බොහෝ විට පාවිච්චි කරයි. පොදු උදාහරණ ඉන්ඩපමයිඩ් (Indapamide) සහ බෙන්ඩ්‍රෝෆ්ලුමෙතියසයිඩ් (Bendroflumethiazide) වේ. ඇතිවිය හැකි අතුරු ආබාධ වනුයේ නැගී සිටින විටදී ක්ලාන්තය ඇතිවීම, පිපාසය වැඩිවීම, නිතර වැසිකිලියට යාමට අවශ්‍ය වීම සහ කුෂ්ට ඇති වීම. අඩු පොටෑසියම් මට්ටම හයිපෝකැලිමියා (Hypokalaemia) සහ අඩු සෝඩියම් මට්ටම හයිපෝනැට්‍රිමියා (Hyponatraemia) දිගුකාලීනව භාවිතයෙන් දැක ගත හැකිය. බීටා බ්ලොකර්ස් (Beta-blockers) වඩාත් සෙමින් හා අඩු බලයකින් ඔබගේ හර්දය ස්පන්දනය කිරීම තුලින්බීටා බ්ලොකර්ස් (Beta blockers) වලට ඔබගේ රුධිර පීඩනය අඩු කල හැකිය. මේවා අධි රුධිර පීඩනය සඳහා ජනප්‍රිය ප්‍රතිකාරයක් ලෙස භාවිතා කලද, දැනට වෙනත් ප්‍රතිකාර ක්‍රම ක්‍රියා නොකරන විට පමණක් භාවිත කෙරේ. බීටා බ්ලොකර්ස් රුධිර පීඩනය සඳහා භාවිත කරන අනෙකුත් ඖෂධ වලට වඩා කාර්යක්ෂමතාවය අඩු නිසාය. පොදු උදාහරණ ලෙස ඇටෙනෝලොල් (Atenolol) සහ බිසෝප්‍රෝලොල් (Bisoprolol). ඇතිවිය හැකි අතුරු ආබාධ වනුයේ ක්ලාන්තය, හිසරදය, විඩාව සහ අත් පා සීතල වීම.